Akvaryumda Su Değişimi Yapmanın Önemi

Su kalitesi, akvaryumdaki canlıların sağlıklarını ve gelişimlerini belirleyen bir durumdur. Sadece estetik kaygılarla değil, balık sağlığı yönetiminin temel bir bileşeni olarak su kalitesine dikkat edilmelidir. Temiz ve sağlıklı su ile düzenli olarak değişim yapmak, mutlu akvaryum canlıları açısından anahtar bir olgudur.

Düzenli su değişimleri, her zaman için akvaryum bakımının temel bir bileşeni olarak görülmüştür. Ancak etkili filtre sistemlerinin ve çok yönlü filtre malzemelerinin üretilmesi ile düzenli su değişimlerinin önemi azalmıştır. Akvaristler, yorucu ve vakit kaybettirici olarak algılanan su değişimlerinin yerine daha az ilgi gerektiren uygulamalara yönlendirilmektedir. Akvaryumdaki filtre sistemi, su kalitesinin devam ettirilmesine yardımcı olur ve zararlı kimyasalların çoğalmasını yavaşlatır. Bununla birlikte filtrasyon, azalan su kalitesinin etkilerini tamamen dengelemede tek başına yeterli değildir.

SU DEĞİŞİMLERİ YOLUYLA DENGEYİ SÜRDÜRME
Su kalitesini etkileyen temel dinamik, devam eden kimyasal giriş ve çıkış döngüsüdür. Yemleme, katkılar veya doğal metabolik süreçler yüzünden çeşitli kimyasallar sürekli olarak akvaryuma giriş yapar. Belli kimyasallar su içinde kalırken, diğerleri biyolojik olarak işlenir veya filtrasyon yoluyla atılır. Bu kimyasalların giriş ve çıkışları belli bir kararlılığa ulaştığında, akvaryum sistemi dengeli hâle gelir ve iyi bir su kalitesi oluşmuş olur.

Ancak akvaryumlar, giriş yapan kimyasalların ve besinlerin zaman içinde biriktiği kapalı sistemlerdir. Giren kimyasalların akvaryumun dışına atılabilme ölçüsünün üzerine çıkması, yaygın görülen bir durumdur. Akvaryum sistemi dengeli olmadığı zaman, düşük su kalitesi yüzünden birçok istenmeyen durum ortaya çıkmaya başlar. Azalan su kalitesinin etkilerini önlemek için akvaristlerin düzenli su değişimleri ile sisteme müdahale etmesi gerekir.

SU DEĞİŞİMLERİNİN BELİRGİN FAYDALARI
Su değişimleri, zararlı kimyasalların fiziksel olarak atılması ve seyreltilmesi ve aynı zamanda yaşamsal elementlerin tazelenmesi yoluyla dengeli bir akvaryumun yenilenmesini ve sürdürülmesini sağlar. İster tatlı su, ister tuzlu su akvaryumu olsun, düzenli su değişimleri yapmak iyi bir uygulamadır. Aşağıda su değişimi yapmanın bazı temel yararları yer almaktadır:

AZOTLU KİRLETİCİLERİN AZALTILMASI
Amonyak, nitrit ve nitrat, balıklar için zararlı olan azotlu bileşiklerdir. Biyolojik filtrasyon ile amonyak nitrite ve sonrasında nitrit de nitrata çevrilir. Birçok akvaryum sistemi, nitratın etkili şekilde işlenmesi için ideal şartlara sahip değildir. Sonuç olarak, nitrat birikmesi hem tatlı su hem tuzlu su akvaryumlarında oldukça yaygın rastlanan bir durumdur. Balıklar nitrata uyumluluk gösterse de çok yüksek nitrat seviyeleri, üzerlerinde kalıcı strese yol açar. Bu, balıkların hastalıklara daha yatkın hâle gelmesine ve vücut ve renk gelişimlerinin sekteye uğramasına neden olur. Hassas mercanlar ve omurgasızlar için de çok düşük nitrat seviyelerinde bile uygun gelişim ve sağlık açısından riskler ortaya çıkabilir.

ÇÜRÜYEN ORGANİK ARTIKLARIN GİDERİLMESİ
Su değişimleri yoluyla çürümekte olan organik maddelerin akvaryumun dışına atılması, birçok yönden önem taşır. Organik artıklar çürüdükçe, düşük su kalitesine yol açabilecek azotlu bileşikler, fosfat ve diğer kimyasallar ortaya çıkar. Aşırı durumlarda, çürüyen organik maddeler suyun tamponlama kapasitesini düşürebilecek şekilde asidik bir ortam yaratabilir ve zararlı pH değişimleri ortaya çıkabilir. Özellikle tuzlu su akvaryumlarında yüksek ve istikrarlı bir pH seviyesini sürdürmek çok önemlidir.

SU BERRAKLIĞININ ARTTIRILMASI
Düzenli su değişimleri, akvaryum suyundaki bulanıklığın ve kokunun giderilmesine yardımcı olur. Estetik etkisinin yanı sıra temiz su, resif akvaryumlarında (ve bitkili akvaryumlarda) yaşamsal bir rol oynar. Bulanık su yüzünden, fotosentetik mercanların ve omurgasızların (ve bitkili akvaryumlarda bitkilerin) düzgün gelişimi için gerekli olan ışık yoğunluğunda azalmalar görülür. Düzenli su değişimleri, optimal ışık dağılımı ve sağlıklı mercan (ve bitki) gelişimi için gerekli olan temiz suyun devam ettirilmesine yardımcı olur.

ESER ELEMENTLERİN VE GEREKLİ MİNERALLERİN TAZELENMESİ
Okyanuslarda bol miktarda yaşamsal mineral, besin ve vitamin bulunur. Ancak deniz akvaryumlarında (ve bitkili akvaryumlarda) eser elementler ve gerekli mineraller çoğunlukla filtrasyon sırasında atılır veya mercanların ve omurgasızların (ve bitkilerin) gelişim için kullanmaları sonucunda tükenir. Su değişimleri; uygun gelişim, biyolojik fonksiyonlar ve renklenme için gerekli olan maddelerin tazelenmesini sağlar. Yine deniz akvaryumlarında yapılan su değişimleri, uygun tuz konsantrasyonunun sürdürülmesine yardımcı olur.

Soru: Ne sıklıkla su değişimi yapmalıyım?
Cevap: Genel bir bakış açısıyla, aylık %25 oranında bir su değişimi önerilebilir. Bununla birlikte, kalabalık ortama sahip veya içerisinde büyük balıklar bulunan bir akvaryumda, daha küçük ve sık (her bir iki haftada bir %15 ila %20'lik) su değişimleri tercih edilmelidir.


Çevirmen: Anıl Altın
Kaynak: drfostersmith.com