Japon Balıkları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Matt Clarke, Japon balığı besleyecekseniz, size ihtiyacınız olan her şeyi anlatıyor.

Fanusta kaç tane beslemeliyim?
Hmm, hiç. Japon balıklarını fanusta beslemeyi önermiyoruz. Eğer gerçekten balığı sağlıklı şekilde beslemek istiyorsanız, uygun şekilde kurulacak bir akvaryum çok daha iyi bir seçim olur.

Ama dayımın fanusta yıllardır beslediği bir Japon balığı var.
Dayınız çok şanslıymış. Fanusta beslenen Japon balıklarının büyük çoğunluğu uzun süre yaşayamaz ve yaşadıkları süre içerisinde iyi hayat şartlarına sahip olmaz.

Genellikle birkaç santimlik boydayken satılsalar da Japon balıkları 15 santime, hatta uygun ortamda daha büyük boya ulaşır. Kısıtlı alanda balığın büyümesi bir süre sonra duracaktır ve bundan sonra bazı riskler baş gösterebilir. Büyük bir alanda balığınız çok daha mutlu olacaktır.

Japon balığı için önerilen akvaryum ölçüleri nedir?
En az 60 santim uzunluğuna sahip bir akvaryum düşünülmelidir. Bu ölçü, birkaç genç Japon balığı için yeterli gelse de balıklar büyüdükçe daha büyük bir akvaryuma gereksinim duyulacaktır.

Ne yazık ki akvaryumcular tarafından çok küçük akvaryumlar önerilip satılmaktadır ancak bunlar balıkları güzel şekilde yaşatmak için uygun değildir. Bir veya belki iki küçük balık için böyle bir akvaryum uygun olsa da zamanla şartlar kötüleşecek, su kalitesini devam ettirmek zorlaşacaktır; balıklar bu durumdan hoşnut olmayacaktır.

Filtreye ihtiyacım yok, değil mi?
Filtre, Japon balığı için bile şiddetle önerilir. Balıklar toksik atık üretir ve bu atıklar temizlenmezse balıklara zarar verebilir. Filtre bunların temizlenmesini sağlar ve balıkların yaşam kalitesini arttırır.

Dayanıklı oldukları düşünülse de günümüzde Japon balıkları giderek hassas hâle gelmiştir; su kalitesi bozulursa hastalanabilir ve ölebilirler.

Bir miktar bitki, oksijenlendirme için yeterli gelir mi?
Maalesef, hayır. Muhakkak filtre kullanmanızı öneriyoruz. Su bitkileri gün içinde fotosentez yaparak suyu oksijenlendirir ama gece boyunca sadece solunum yaparak sudaki oksijeni kullanırlar. Ayrıca Japon balığı ağırlıklı olarak otçuldur ve akvaryumdaki bitkilerin tadına bakmak isteyecektir.

Peki tek başına hava motoru yeterli gelir mi?
Tek başına hava motoru hiç yoktan iyidir ama yine de balığınız için şartları uygun hâle getirmez. Eğer balığınızın güvende ve mutlu olmasını istiyorsanız, kesinlikle bir filtre edinmelisiniz. Bütün bu gerekliliğe rağmen illa ki filtre almayacaksanız, ne kadar gürültülü olursa olsun hava motorunu 24 saat açık bırakmalısınız.

Bazı akvaryumlarda tabanda plastik bir ızgara gördüm. Bu bir filtre midir?
Evet, taban filtresi Japon balığı akvaryumlarında kullanılan bir filtredir. Eski tip bir filtre olsa da düzenli bakımı yapılırsa iş gören bir aygıttır. Plastik ızgaralar çakılların altına gömülür ve birkaç dikey boru yukarı doğru uzanır. Bir hava motoru ile filtreye hava pompalanır.

Baloncukların boruların içinden yukarıya doğru hareketi, pislik yüklü suyun çakılların içinden geçmesine neden olur. Bu sayede pislikler çakılların içine hapsolur ve buradaki yararlı bakterilere besin kaynağı olurlar.

Bu bakteriler, çürümekte olan pislikleri ayrıştırır ve suyun kirlenmesini ve balıkların hastalanmasını önlerler.

Taban filtresi gürültü çıkarır mı? Geceleri kapatabilir miyim?
Yapısı gereği, taban filtresine takılan motor bir miktar ses çıkarır ve bu ses yatak odası gibi sessiz bir odada rahatsız edici olabilir.

Geceleri filtreyi kapatmak iyi bir fikir değildir. Filtrenin içinde yaşayan bakteriler, oksijenli su akışına ihtiyaç duyar; akıntı olmadan bakteriler ölecektir ve su kirlenecektir. Filtrenin 24 saat boyunca çalışması gereklidir.

Tabandaki çakıllar kirlenirse onları nasıl temizlerim?
Çakıllar kirlendiğinde çıkarıp musluk suyunda yıkamak mantıklı görünse de bu pek akıllıca olmaz.

Taban filtresinin üstündeki çakıllarda trilyonlarca yararlı bakteri bulunur ve eğer çakıllar yıkanırsa, bu bakterilerin hepsi ölecektir. Yeterli bakterinin bulunmadığı bir akvaryumda balık atıkları temizlenemez ve su kirlenir, balıklar hastalanabilir.

Çakılları çıkarmak yerine bir dip temizleyicisi satın almalısınız. Bu temizleyiciler ucuzdur ve kullanımları kolaydır. Tek yapmanız gereken sifonlamayı başlatmak ve dışarıdaki ucu bir kovanın içerisine koymaktır.

Temizleme aparatının ucunu çakılın içine soktuğunuzda, çakıllar girdaba kapılarak döner. Kirli su haznede emilecektir ve çakıllar akvaryumda kalacaktır. Haftada bir bu temizleyiciyle dip temizliğini yaparsanız, akvaryumdaki suyun pırıl pırıl olduğunu göreceksiniz.

Su değişimlerini musluk suyuyla yapabilir miyim?
Hayır. Musluk suyu klor içerir (ayrıca yaşadığınız yere başlı olarak kloramin de içerebilir) ve klor, balıklar ve filtredeki bakteriler için zehirlidir. Yeni su eklemeden önce suyu dinlendirmeli veya suya klor giderici kimyasal eklemelisiniz.

İç filtre kullansam nasıl olur?
İç filtre iyi iş görür ama temizlerken dikkatli olmalısınız. Bu filtreler tamamen suyun içinde olur ve çoğunlukla küçük bir motor yardımıyla suyu filtrenin içerisindeki süngerden geçirerek süzer.

Sünger, kiri bünyesinde hapseder ve taban filtresinin içindeki çakıllar gibi, yararlı bakterilere ev sahipliği yapar. Sünger, musluk suyunun altında asla yıkanmamalıdır zira sudaki klor, bakterileri öldürür.

Temizlik için önce filtreyi kapatın, süngeri çıkartın, dip temizleyicisi ile dipten suyu bir kovanın içerisine vakumlayın ve süngeri bu suyun içerisinde çalkalayın. Bu sayede süngerdeki bakteriler hayatta kalacaktır.

Bir zaman sonra yıpranan süngeri yenilemek gerekecektir ama burada kritik nokta, süngeri tek seferde değiştirmemektir. Süngeri ikiye bölüp önce bir parçasını, bir sonraki ay da diğer parçasını değiştirebilirsiniz.

Farklı şekillerde birçok Japon balığı gördüm. Bunlar farklı türler midir?
Hayır, sadece tek bir tür Japon balığı vardır: Carassius auratus. Ancak yüzyıllardan beri yapılan seçici üretimlerle farklı birçok varyete ortaya çıkarılmıştır. Bu varyetelerin çoğu, yaygın Japon balığından farklı görünüme sahiptir.

Yaygın Japon balığı ile komet ve shubunkin, en fazla görülen tek kuyruklu varyetelerdir. Bunlar genellikle dayanıklı, bakımı kolay ve oldukça fazla büyüyebilen balıklardır.

Çift kuyruk, yuvarlak vücut, tül kuyruk, patlak göz gibi özelliklere sahip olan balıklarsa daha küçük boyda kalır ve daha hassas olurlar. Ayrıca su kalitesini sağlayamazsanız çoğunlukla hastalıklara, özellikle de bakteriyel enfeksiyonlara maruz kalırlar.

Tek kuyruklularla çift kuyrukluları bir arada tutmam uygun mudur?
Bir arada tutulmaları uygundur ama ayrı tutmak en iyisidir. Tek kuyruklu varyeteler hızlı yüzücüdürler ve kavgacı olabilirler; çift kuyruklular ise daha çok sallana sallana yüzer. Çift kuyruklu varyeteler kendilerini rahat hissedemezlerse tek kuyrukluları ayırmanız gerekebilir.

Bazen neden sürekli su yüzeyine yakın yüzüyorlar?
Bu, balığın hava kesesindeki bir problemle ilintilidir; hava kesesi, balığın yüzme yeteneğini kontrol etmesini sağlayan bir organdır.

Birçok şey hava kesesinin zarar görmesine neden olabilir ve nedene bağlı olarak balık su yüzeyine çıkabilir veya dibe çökebilir. Çoğu durumda gerçekte ne olduğunu söylemek imkânsızdır; dolayısıyla çözüm yolunu ancak deneme yanılma yoluyla bulmak mümkün olabilir.

Kuru yemler bazen bağırsaklarda şişer ve yüzme problemine yol açar. Bu gibi bir durumda balığa başta misket yemler olmak üzere kuru yemler vermeyi kesmeli ve su piresi gibi canlı yemler sunmalısınız.

Bu işe yaramazsa, hava kesesinin işlevini yitirmesine neden olan bir çeşit bakteriyi öldürmeyi hedefleyen tedavi yöntemlerini deneyebilirsiniz (Bkz. Interpet Swimbladder Treatment).

Bu uygulamalardan hiçbiri fayda etmezse, muhtemelen problem genetiktir ve tedavisi yoktur. 'Süslü' varyetelerin iç organları çoğunlukla doğal olmayan bir şekilde dizilmiştir ve bu varyetelerde hava kesesi problemlerine sıkça rastlanmaktadır. Çoğu durumda hava kesesi problemleri ölümcül boyutta olmaz ama balığınız acı çeker gibi görünüyorsa bir veterinere gidebilirsiniz.

Ne ile ve hangi sıklıkla besleyebilirim?
Birçok insan Japon balıklarını, onlar için özel olarak üretilmiş kuru veya misket yemlerle besler. Bu yemlerin markalı ve iyi kalitede olanları, araştırmalar sonucunda elde edilmiştir ve balığın ihtiyacı olan her şeyi içerirler.

Ayrıca balığınıza su piresi, çeşitli kurtlar ve hatta marul, ıspanak veya bezelye gibi bitkisel yemler de sunabilirsiniz.

Günde bir veya iki küçük porsiyon, balığınız için yeterli gelecektir. Balığın birkaç dakika içinde tüketebileceği kadar yem verilmelidir ki yenilmeyen yemler olursa bunlar muhtemelen suyun kirlenmesine yol açacaktır.

Japon balıklarıyla bir arada tutulabilecek diğer türler nelerdir?
Bu konuda seçenekler çok kısıtlıdır. Koi gibi büyük boyutlara ulaşan soğuk su balıkları uygun olmaz. Hem görece küçük hem de Japon balığının yüzgeçlerini tırtıklamayacak türlere yönelmek gerekir.

Akvaryumun uzunluğu 90 cm. ve üzerinde ise Misgurnus anguillicaudatus uygun bir seçenektir. Barışçıl ve sakin bir türdür ve Japon balıklarıyla sorunsuzca bir arada tutulabilir.

Pimephales promelas da 10 cm.'lik boyuyla oldukça güvenli bir seçenektir.

Kardinal balığı (Tanichthys albonubes) ise küçük Japon balıklarıyla bir arada olabilir ama erişkin bir Japon balığı tarafından yutulabilir.

Japon balıkları kaç yıl yaşayabilir?
10 yıldan fazla yaşayabilir ama birçoğu 20 - 30 yıl yaşamaktadır. Rekor ise yaklaşık 40 yıldır. İlk başta verilen parayı fazlasıyla hak eder ancak diğer ev hayvanlarında olduğu gibi, bu uzun yaşam süresi baştan düşünülmeli ve balık uygun şartlarda bakılabilecekse satın alınmalıdır.

Akvaryumda ışığa ihtiyaç var mıdır?
Işığa Japon balığının ihtiyacı olduğu için değil, estetik nedenlerle gereksinim duyulabilir. Işıksız bir akvaryum oldukça kasvetli ve sıkıcı olabilir, dolayısıyla muhtemelen akvaryuma ışık takmak isteyeceksiniz. Ancak ışık günde en fazla sekiz saat civarı açık bırakılmalıdır, aksi hâlde kısa sürede akvaryumda alg oluşumu gerçekleşecektir.

Satın alırken ne kadar ödemeliyim?
Yaygın Japon balığı hemen hemen her yerde bulunur ve fiyatı gayet ucuzdur. Yuvarlak vücutlu ve çift kuyruklu varyeteler ise daha pahalıdır. Balığın büyüklüğü ve kalitesi / güzelliği, fiyatını arttıran unsurlardır. Uzak Doğu'dan ithal edilenlerin fiyatı da oldukça yüksek olabilir.

Akvaryum hobisine yeni başlayanlar için iyi bir seçim midir?
Evet, bakımı oldukça kolaydır. Ancak artık önceden olduğu kadar dayanıklı bir balık değildir, özellikle de kısa gövdeli varyeteleri. Ayrıca Japon balığı görece büyük boya ulaşır ve küçük bir akvaryuma hapsedilmemesi gerekir.

Japon balığıyla hobiye adım atan birçok akvarist, kısa süre içinde tropikal akvaryuma geçiş yapar. Karma tropikal akvaryumun bakımı bir soğuk su akvaryumuna göre daha kolaydır ve balık seçimi konusunda da çok daha fazla seçenek vardır. Yine de ister soğuk su akvaryumu, ister tropikal akvaryum olsun, her akvaryumun kendine özgü bir güzelliği olduğu unutulmamalıdır. Seçim ve dizayn akvaristin kendisine kalmıştır.


Çevirmen: Anıl Altın
Kaynak: practicalfishkeeping.co.uk
İlgili makale: Kırmızı, Siyah ve Beyaz Renkli Japon Balığı, Zamanla Siyah Rengini Kaybeder mi?