Pasilalinik Semfatetik Pusula

Salyangoz Telgrafı olarak da anılan Pasilalinik Semfatetik Pusula, salyangozların birbirlerine dokunduklarında kalıcı bir telepatik bağ yarattıklarına dair yanlış bir hipotezi kanıtlama girişimi için kurulan bir mekanizmaydı. Bu inanç, Fransız okültist Jacques Toussaint Benoit ve meslektaşı Mösyö Biat-Chretien tarafından 19. yüzyılın ilk yarısında geliştirilmiştir.

İki salyangoz arasında olduğu varsayılan telepatik bağın, fiziksel sınırlamanın olmadığına ve böylelikle herhangi bir mesafe üzerinden iletişim kurulabileceğine işaret ettiği düşünülüyordu. Aralarında bağ bulunan iki salyangozdan birine dokunulduğunda, diğer salyangozun bu teması hissedeceği ve buna tepki vereceği ileri sürülmüştü. Benoit, teorilerini test etmek için bir cihaz geliştirdi ama bu, bir iletişim devrimi olarak ümit bağladığı şeyin aslında sadece pahalıya patlayan bir başarısızlık olmasıyla sonuçlandı.

Hipotez

Benoit ve Biat-Chretien, iki salyangoz birbirine temas ettiğinde, özel bir tip sıvı sayesinde aralarında bir bağ oluştuğuna inanıyordu. Bu sıvı, görünmez bir tel oluşturur ve iki salyangoz, bu tel üzerinden geçen titreşimli bir elektirik akımından kaynaklanan hayvan manyetizmasını kullanarak bir “semfatetik iletişim” kurar. Her ne kadar bu, iki salyangoz arasında bir çeşit fiziksel bağa işaret etse de hâlâ “telepati” olarak anılmıştır.

Çalışan bir model yapma

Benoit, tasarımını yapmak için yeterli finansal desteğe ilk başta sahip değildi. Sonrasında, ne kadar önemli bir keşfe imza attığını kendisine kanıtlamak üzere kalacak yer ve ödenek vermesi için Paris’te bir spor salonun müdürü olan Mösyö Triat’yı ikna etti. Bir yıl sonra Triat’nın sabrı tükendi ve çalışan bir model görme talebinde bulundu.

Cihaz

Cihaz, içerisinde büyük yatay bir disk bulunan ahşap kare bir kutudan ibaretti. Diskte her biri bakır sülfat çözeltisine batırılmış bezle kaplı çinko levha içeren 24 delik yer almaktaydı; bezler birer bakır tel ile tutturulmuştu. Her bir deliğin en altında zamkla yapıştırılmış bir salyangoz bulunmaktaydı ve bu salyangozlar alfabenin harfleri ile ilişkilendirilmişti. Özdeş ikinci cihaz da bir çift salyangoza bağlanmıştı.

Operatör, harfi aktarmak için salyangozlardan birine dokunur. Bu dokunuş, alıcı operatör tarafından okunabilecek şekilde ilgili salyangozda bir tepkiye neden olur.

Uygulamalı gösterim

2 Ekim 1851’de Benoit, Triat’yı ve La Presse’ten gazeteci arkadaşı Jules Allix’yi davet etti. Önce Triat’dan ve sonra Allix’den bir istasyonda durmalarını ve bir kelimeyi heceleyerek okumalarını ve sonrasında onlardan alıcı uçtan okuyarak kelimenin ne olduğunu söylemelerini istedi. Bununla birlikte, kendisi de iki cihaz arasında gidip gelmeye ve bunun bir aldatmaca olduğundan şüphelenmeye başladı. Allix ise gösterimden ikna olmuştu; Benoit’nin yaratısını öven makalesi 27 Ekim 1851 tarihli gazetede yer aldı. Triat ise daha kesin sonuç verecek şekilde ikinci bir test istedi ve Benoit bunu kabul etti. Ancak testin günü geldiğinde, Benoit ortadan kaybolmuştu.

Olay kaydı

Allix’nin La Presse’teki makalesinin yanı sıra pasilalinik semfatetik pusulanın hikâyesi Sabine Baring-Gould’un 1889 yılında basılan Tarihi Acayiplikler ve Tuhaf Olaylar (Historic Oddities and Strange Events) kitabında da yer almıştır.

Popüler kültürde bulunulan atıflar

• Japon mangası ve anime serisi One Piece’te yer alan Den Den Mushi (veya “Transponder Salyangoz Telefonu”), kullanıcılarının salyangoz benzeri yaratıklar aracılığıyla iletişim kurmalarını sağlayan bir çeşit telefondur.
• “Surviving the World” isimli web komedisinin bir bölümünde salyangoz telegrafından söz edilmiştir: http://survivingtheworld.net/Lesson1744.html


Çevirmen: Anıl Altın
Kaynak: Wikipedia > Pasilalinic-sympathetic compass