Matt Clarke, canlı doğuranlar hakkında sıkça sorulan sorulara cevap veriyor.Canlı doğuran nedir?
Birçok balık yumurta döker ama bazıları canlı doğurur. İki tip canlı doğuran vardır: Vivipar ve ovovivipar. Ovovivipar canlı doğuranlarda yumurtalar anne karnında çatlar; yavrular belirgin bir vücut yapısıyla doğar ve besinleri yumurtadan alırlar. Vivipar canlı doğuranlarda ise yavrular besinleri direkt anneden alır.
Yaklaşık 480 balık familyasından 15 tanesi, canlı doğuran türleri içerir; tüm köpekbalıklarının ve vatozların yarısı ile lepistes, plati, moli ve kılıçkuyruk gibi balıklar ve bazı sıra dışı türler, bunlara dâhildir.
Cinsiyetlerini nasıl ayırt ederim?
Lepistes, plati, moli ve kılıçkuyruk gibi türlerin erkeklerinin anal yüzgeçleri, dişiyi içten döllemek için kullanılan ve gonopod adı verilen bir organ hâlindedir. Dişilerde gonopod yoktur; dişilerin anal yüzgeçleri üçgen şeklindedir ve cinsiyet ayrımı kolayca yapılabilir.
Phallichthys fairweatheri gibi bazı türlerde gonopod, vücut uzunluğunun yarısı kadar olabilir.
Hormona maruz kalmış dişilerde de gonopod bulunabilir. Bu dişiler üreme açısından verimsizdir ve bunlardan uzak durulmalıdır.
Çift olarak beslemek ideal midir?
Erkekler fazlasıyla üreme meraklısı olabilir, dolayısıyla dişilerin strese girmemesi açısından bir erkeğe en az iki dişi düşecek şekilde bir düzenleme yapılmalıdır.
Hamilelik süreleri ne kadardır?
Bu süre türden türe farklılık gösterse de en yaygın bulunan canlı doğuranlar her dört ila altı haftada bir, 20 ila 200 yavru dünyaya getirir.
Birçok canlı doğuran, üreme çağına çabucak ulaşır; erkek lepistesler iki ay, dişilerse üç ay sonra üreyebilecek konuma gelir. Dolayısıyla eğer fazla dişi varsa, akvaryumda kısa sürede nüfus patlaması yaşanabilir.
Akvaryumda erkek balık yok ama yine de yavru alıyorum. Bu nasıl mümkün olabilir?
Birçok canlı doğuran türün erkeği, spermatozeugmata (sperm demetleri) adı verilen sperm paketi üretir ve dişi bununla döllenir. Sperm demetleri, dişinin rahminde ve yumurtalıklarında bir yıla yakın süre kalabilir ve tek bir döllenme ile dişi defalarca başarılı doğum gerçekleştirebilir.
Sadece dişileri satın alırsanız ve şanslıysanız, bunlar daha önceden döllenmiştir ve akvaryumda tamamen dişi balık olsa bile yavru alırsınız. Eğer yavru almak istemiyorsanız, akvaryumda hiç dişi olmaması gerekir.
Yavruları nasıl besleyebilirim?
Canlı doğuran yavruları çoğunlukla yumurta dökücü türlerinkine göre daha büyüktür ve yumurta kesesinden beslenmek yerine direkt yem yiyebilirler. Birçok yeni doğan canlı doğuran yavrusu, sıvı veya toz yemle yahut artemia larvasıyla beslenebilir. Birkaç hafta içinde çabucak büyürler ve bundan sonra parçalanmış pul yem verilebilir.
Birçok uzman, canlı doğuranlar için yavruluk kullanmanın uygun olmadığını ve dişinin strese girmesine neden olabileceğini söyler.
Eğer Cabomba gibi yoğun yapraklı bitkilerin bolca bulunduğu ve yavruları avlama meraklısı türlerin olmadığı bir karma akvaryuma sahipseniz, burada belli sayıda yavruyu büyütebilirsiniz. Daha çok yavru büyütmek içinse ayrı bir akvaryum kurmalısınız.
Lepisteslerin bakımının kolay olduğunu duydum. Öyleyse benim aldıklarım neden hep ölüyor?
On ila yirmi yıl önce lepistesler dayanıklı, hastalıklara karşı dirençli ve bakımı kolay balıklardı. Günümüzde ise durum biraz değişti ve bakımı zor, hastalıklara yatkın ve kirliliğe karşı hassas balıklar hâline geldiler.
Aynı soydan çiftleştirme, hormon verilmesi ve antibiyotiklerin yanlış kullanılması lepisteslerin genetiği ve sağlığıyla ilgili problemlere yol açmış, onları daha zayıf hâle getirmiştir.
Lepisteslerimin yüzgeçleri parça parça. Yanlış olan nedir?
Erkek lepisteslerin uzun yüzgeçleri özellikle bazı barb ve tetra türleri tarafından kemirilebilir. Satın almadan önce türlerarası uyumluluğu dikkate almakta fayda vardır.
Parçalanmış yüzgeçler bazen kirpikli parazit Tetrahymena‘nın yol açtığı bir lepistes hastalığının belirtisi olabilir. Bu hastalığın tedavisi çoğu zaman zordur ama parazit giderici, özellikle de bir miktar bakır içeriğinin bulunduğu tedaviler etkili olabilir.
Litre başına 2 - 3 gr. tuz ilave etmek, vücut tuzlarının açık yaralardan akıp gitmesinin önlenmesi açısından yararlıdır. Su kalitesinin iyi olması ise şarttır.
Çevirmen: Anıl Altın
Kaynak: practicalfishkeeping.co.uk
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder