Tatlı Su Akvaryumlarına Tuz Eklemek

Yazan: Tony Griffits

Ne zaman Eklenir ve Ne Zaman Eklenmez?
Tatlı su akvaryumlarına tuz ekleme, hobide çok eskilere dayanan bir uygulamadır. Stres azaltmak, tedavi yapmak, su sertliğini artırmak ve acı su şartları sağlamak gibi, akvaristlerin akvaryuma tuz eklemelerine neden olan bazı durumlar söz konusudur. Her 40 litre suya bir çay kaşığı tuz ekleme önerisi, akvaryumcular tarafından yaygın olarak söylenir. Bu ne birçok deneyimli akvaristin yaptığı ne de önerdiği bir uygulamadır. Bir tatlı su akvaryumuna tuz eklemeden önce, bunu neden yaptığınızı ve olası yan etkilerini biliyor olmalısınız.

Tatlı Su
Hobide yer alan birçok vahşi tatlı su balığı ve bitkisi, çok az miktarda tuz içeren nehirlerden ve göllerden getirilir. Tatlı su balıkları, milyonda bir (ppm) ile ölçülen tuz içeriğine sahip sulara uyum sağlayabilir; tuzlu su balıklarında bu ölçüm binde bir (ppt) ile yapılır. Benim musluk suyum bir barajdan geliyor ve ortalama 3 ppm’den az sodyum içeriyor. Birçok durumda tatlı sular çok düşük tuz içeriğine sahiptir ve tropikal yağmur ormanları gibi dünyanın bazı kesimlerinde ise içerik, tespit edilemeyecek kadar eser miktarda olabiliyor.

Balıklar ve Bitkiler
Tatlı su balıkları ve bitkileri, çok az tuza sahip ortamlarda yaşamak için evrilmiştir ve bu nedenle tuza karşı aşırı hassastırlar. Birçok tatlı su bitkisi, tuza uyum sağlayamaz ve eğer akvaryumunuzda canlı bitkiler olacaksa, genel bir kural olarak tuzdan kaçınmanız gerekir. Birçok kedi balığı türü ve özellikle de vatozlar gibi bazı balık türleri fazla tuza uyum gösteremez ve bu balıkların bulunduğu akvaryuma tuz ilavesi yapılmamalıdır.

İlaç Olarak Tuz
Tuzun en önemli kullanımı, bazı ektoparazit (dış parazit) çeşitlerine karşı tatlı su balıklarının tedavisi içindir. Tuzun uzaklaştırdığı bilinen yaygın bazı parazitler; ich (Ichthyophthirius), Costia ve kancalı kurtlardır (Lernaea). Bu parazitleri tuzla uzaklaştırmak için her 40 litre için bir çay kaşığı değil, bir buçuk kahve fincanı şeklinde çokça tuza ihtiyaç vardır. Standart deniz akvaryumu hidrometresi (yoğunluk ölçer) ile ölçülen "Öz Ağırlık", 1,005 ile 1,009 veya 7 ile 13 ppt arasında olmalıdır. Kancalı kurt tedavisi için 1,009 ideal olacaktır. Bu tuz seviyesinin en az üç hafta uygulanması gerekir. Tatlı su balıklarının tamamı, bu kadar tuza uyum sağlayamaz. Genel olarak Orta Amerika cichlidleri, canlı doğuranlar, Malavi ve Tanganika cichlidleri ve Koi, bu seviyede tuza uyum gösterebilir. Tuzlu su banyoları da bazı dış parazitlerin uzaklaştırılması için yaygın olarak yapılan uygulamalardır. Öz ağırlığı 1,009 ila 1,023 olan tuzlu su banyosunun balıklara otuz dakika ila iki saat yaptırılmasının, Gyrodactylus cinsinden dış parazitleri öldürdüğü bilinmektedir. Tatlı su balıklarının tuzla tedavi edilmesi sırasında, aşırı stres açısından balıkları yakından gözlemeli ve gerektiğinde tatlı suya geri koymalısınız. Birçok durumda, dış parazitleri diğer tipte ticari ilaçlarla tedavi etmek, tuzla tedaviye göre daha güvenli olabilmektedir.

Tuzun tedavisel miktarı (40 litreye bir çay kaşığı) zaman zaman, hasarlı deriye sahip veya çokça pul kaybetmiş balıklar için karantina akvaryumuna veya ana akvaryuma eklenmektedir. Bu az miktarda tuz, balığın yaraları iyileşirken kanındaki tuz seviyesinin sürdürülmesine katkı sağlayarak osmoregülasyonda balığa yardımcı olacaktır. Yaralar iyileştiğinde ise suyun neredeyse tamamını değiştirerek tuzun akvaryumdan alınmasını öneriyorum. Tuz buharlaşmaz, dolayısıyla tuzun alınması için su değişimi yapmak şarttır.

Zeolit ve Tuz
Zeolit çoğunlukla, akvaryumlarda çözeltiden amonyumu/amonyağı uzaklaştırmak için kullanılır. Akvaryuma tuz eklendiğinde, amonyumun/amonyağın uzaklaştırılmasına engel olur. Bu yüzden zeolit sadece tatlı sularda etkilidir. Zeolit, tuzlu su içerisine batırılarak yeniden kullanılır duruma getirilebilir. Zeolit tuzlu suya batırıldığında, amonyum/amonyak tuzla yer değiştirir.

Genel bir kural olarak tuz, tatlı su akvaryumlarına kullanılmamalıdır. Tuz kullanımı, tuza uyumlu balıklar için etkili bir tedavi olur. Tuz, içerisinde canlı bitkilerin bulunduğu akvaryumlara asla eklenmemelidir. Tuza uyumlu olmayan balıklar içinse alternatif tedavi yöntemleri uygulanmalıdır.


Çevirmen: Anıl Altın
Kaynak: aquaworldaquarium.com
İlgili makaleler: 1) Tuz Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
2) Amonyak Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
3) Balık Banyoları
4) Acı Su Kedi Balıkları